Anhte a prat prat wa..... ( I )

(Ndai lam ni gaw ndai hpe ka ai wa langai a ningmu san san sha rai nga ai,Hti ai ni hku na myit n hkrum ai lam mung law law nga na re.)

Myit yu dat yang, ya ten na ban prat hta sa pra ai anhte ban hpung ni gaw myen ni mi n nga prat jahten (Hkit pyet) kaw sa pra hkrup ai ni rai sam nga ai. Anhte hpa galaw tim masan n sa ai hku chyu byin taw ai. Shawng de na ban prat ni hte shadawn dat yu yang, n dai ban prat hta gaw grau nga n pyaw ai ngu ngai gaw zawn nawn n ngai. Shawng de na ban ni hta mung anhte ni grai lu su ring chying lai wa sai gaw n rai nga ai. Rai tim n law htum gaw myit mada lam nga ai prat (sh) kaja ai makau grup yin kaw kaba wa lu ai. Ban ngu ai hta UN kaw na masat ai gaw ban mi nga yang 30 ning rai nga ai.

Myit mada lam nga ai ban ngu ai gaw, e.g English prat kaw kaba wa ai ni mung ramma ten hta gaw, hpyen shang na, (sh) jawng lung na ngu ai myit mada lam ni hte nga ai wa naw pyaw nga ai. Dai lam ni gaw arawng lu ai, kaja mung kaja ai lam ni rai nga ai gaw. Hpyen shang na nga yang mung, hpyen dap greng ai nga taw sai. Jawng lung na nga yang mung, jawng kaja, ladat kaja ni hte sharin ya ai. Jawng ngut yang mung amu kaja mai lu ai. Dai ten, dai ban na hku nga yang gaw ramma ni a matu grai pyaw ai myit mada lam nga ai ban prat nan rai nga ai. Dai jawng ni, hpyen dap ni kaw na, anhte amyu ting hpe woi awn na Ningbaw ningla kaba ni paw pru lai wa sai.

De hpang, shang lawt hpang wa ai prat 1960s, 70s, 80s hkan na ramma ni mung "Shang lawt mungdan lu na" ngu ai myit mada lam hte sak hkrung ai lam wa lachyum pru shangun nga ai. Hpung lam hta shakut mayu ai ni mung dai ten gaw sasana 100 ning hpring nna chyum jawng ni mung hpaw wa ai ten rai nna, myit mada lam ning nan hte sak hkrung lu nga ai. Lu su mayu ai ni mung Hpa Kant Seng Maw ga de n lung htu lung jawng ma ai ten rai nga ai. Dai lam ni mung kaja ai lam ni re majaw hkan nang pyaw nga ai. De a hpang na ban prat, 90s hpang de na gaw, "hkit pyet' ban prat anhte a ban prat nan rai sai. Hpa lam hta mung myit mada lam nnga, sak hkrung hkawm sa lam wa lachyum n pru ai zawn hkam sha taw ai ngu mu lu ai. Hka ntsa hta lam hkawm ai zawn, gaya ai kaw mahkyit n hkra ai zawn rai nga ai.

"Mungkan nhtum ding sa anhte W.P amyu ni tut nawng grin nga na"

"Mungkan nhtum ding sa anhte W.P amyu ni tut nawng grin nga na" ngu ai ga hkaw hpe anhte myit hkrup ga nga ai kun. Amyu langai mi galu gaba wa na matu ban hte ban ang wa ai generation ni kaw nna, gun hpai ra nga ai amu bungli (responsibility) ni wa law la nga ai le. "Ngai n chye kau nngai le" nga tsun na shalai kau nna, hpang na ban prat hta wa pra ai anhte a kashu kasha ni hpe sharai la nlu mat ai (sh) lu tim grai yak mat ai baw amu bungli ni anhte ngam kau da ya na kun? Shawng de byin lai mat sai labau mabyin ni kaw nna, shut shai ai lam ni hpe anhte n chye sharin la yang gaw, anhte ram hpyang ai amyu gaw n nga sana sai. Dai majaw anhte WP ramma ni mung anhte gun hpai ra ai lit grai naw kaba nga ai hpe galoi mung dum nga ga. "N lu ai hta , nchye ai gaw yak ai." "Nchye kau dat ai" ngu tsun na gaw loi ai. Rai tim de a majaw byin mat wa ai akyu ara ni gaw, amyu ting a gam maka hpe hkra wa mai ai baw rai yang gara hku di na?

Dai majaw anhte galaw ra ai amu bungli kaba langai gaw, "chye ai ni" byin hkra galaw ga ngu nna ga saw mayu ai. Ya ndai prat gaw specialist ni a prat rai sai. Masha langai hkrai sha yawng chye ai baw wa nau amu n byin sai. Hpa majaw nga yang mungkan ndai kaw gaw mang hkang nnan ni shani shagu le taw ai majaw, chye ra ai lam ni wa grai law wa ai. Dai majaw moi na zawn "yawng hpe chye ai" ngu tsun ai ni hpe kam na gaw yak la mat sai. Dai "chye ai ni" byin hkra ngu ai mung amyu lahkawng hte gaw hpring zup ra na re. Langai gaw "dam lada ai hku maram lu ai lam" rai nna, kaga langai gaw "sung ai hku mahtai tam lu ai lam" rai nga ai.

Gin chyum dat ga nga yang, ya byin nga ai mang hkang langai hpe maram ai hta, byin ai masa hpe dam lada ai hku chye na ai lam nga nna, dai mang hkang hpe mahtai shaw na lam law law kaw nna, langai mi hpe kung kyang ai hku chye ai baw (sh) "sung ai hku chye na ai lam" ngu ai mung chye ra ai lam rai nga ai law. Generalization hte Specialization a lapran kaw balance byin hkra shakut ga.